Robotik Kalp Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. İhsan Bakır, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda miniklerin kalp sağlığı için önemli bilgiler verdi. Kalp hastalıklarının cerrahi tedavisinde robotik cerrahinin kullanımı son yıllarda en çok merak edilen konuların başında geliyor. Daha çok üroloji, genel cerrahi ve kadın doğum gibi branşlarda yaygın olarak kullanılsa da robotik cerrahi aslında ilk kez 1997 yılında kalp ameliyatlarında kullanılmak üzere programlandı. Ancak kalp cerrahisi çok komplike bir alan olduğu için diğer branşlardaki gelişimi ve kullanımı daha hızlı ilerledi.
Robotik ameliyatların hem hasta konforu hem de özellikle çocuk vakalardaki olumlu sonuçları nedeniyle pekçok avantajı olduğuna değinen İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi Bölümü’nden Robotik Kalp Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. İhsan Bakır, “Küçük bir kesiden göğüs kafesini açmadan gerçekleştirilen robotik kalp ameliyatları sayesinde hasta daha hızlı sürede daha az ağrı ile iyileşiyor. Ayrıca ameliyat izi gibi kozmetik travmaları da olmuyor. Özellikle çocuk hastalarda çok avantajlı bir seçenek. Çocuk daha kolay bir cerrahi operasyon sürecinden hızlı iyileşerek geçiyor ve okul hayatına da kısa sürede dönüyor. Ameliyat travması yaşamıyor. Ancak hasta seçiminin çok iyi yapılması gerekiyor” dedi.
Sağlık turizmine katkı sağlar
Robotik kalp ameliyatlarının sağlık turizmi açısından da ülkemize önemli bir katkı sağlayabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Bakır, “Yurt dışında bu operasyon çok yüksek rakamlara yapılıyor. Ülkemiz bu açıdan Avrupa ve Avrasya bölgesi için avantajlı durumda. Bunu lehimize çevirebiliriz” diye konuştu. Robotik kalp cerrahisi en sık koroner kalp hastalıklarında, by-pass cerrahisinde kullanılıyor. Bir veya iki damara robotik cerrahi ile by-pass yapmak mümkün. Robotik Kalp Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. İhsan Bakır, “Bu alanda üç farklı robot versiyonu geliştirildi. Günümüzde en çok Da Vinci kullanılıyor. Uzaya giden astronotları uzaktan tedavi edebilmek için geliştirildi” diye konuştu.
Ameliyat daha kolay
Prof. Dr. Bakır, daha küçük kesilerden büyük kalp ameliyatlarının yapılmasına imkan sağlayan robotik kalp cerrahisinin avantajlarını ise şöyle özetledi: “Neden mimimal kesi üzerinde daha çok duruyoruz? Hasta konforu, iyileşme süreci, kozmetik kaygılar, daha az ağrı, yoğun bakımda kalma süresinin bir, hastanede yatış süresinin 3 güne inmesi; hastanın ameliyattan çıkıp aracını kullanarak evine gidebilmesi bu nedenlerin başında geliyor. Ameliyat sırasında alanı 20 kat büyüterek üç boyutlu görüyoruz. Hata yapma şansını azaltıyor bu. Hastanede kalış süresinin ve hastane enfeksiyonunun azalması sağlık maliyetini de düşürüyor. 1 hafta 10 gün yerine 3 günde bir hasta taburcu edebiliyorsunuz. Psikolojik etkisi çok önemli. Büyük ameliyat geçirmiş gibi hissetmiyor hasta. Ameliyatı unutuyor.”
Kullanım alanı daha geniş
Robotik kalp cerrahisinin mitral kapak tamiri ve değişimi, triküspit kapağın tamiri ve değişimi, sol ve sağ kulakçıklar arasındaki ASD denilen doğuştan bulunan kalp deliğinin kapatılması, kalpte yerleşmiş tümörlerin çıkarılması için çok rahat kullanılabildiğini belirten Prof. Dr. Bakır, şu bilgileri verdi: “Kalbin ön yüzünü besleyen damara da rahat bir biçimde by-pass yapabiliyoruz. Robotik cerrahi, kalbi durdurmadan tek damara by-pass yapabilme şansı veriyor. Birden fazla damara robotla bypass yapmak halen riskli. Dünyada da çok yapılmıyor. Sol meme altından 5 santimlik bir kesi ile atan kalpte by-pass yapıyoruz. Hastayı kalp akciğer pompasına sokmadan ameliyat edebilmek büyük avantaj. Çünkü hastanın yoğun bakımdan çıkma, iyileşme, taburculuk süresini oldukça kısaltan bir etken bu. 3-4 gün sonra evine gidebiliyor hasta.”
Doğumsal Kalp Sorunu Olan Çocuklarda da Kullanılıyor
Robotik cerrahi asıl harikaları mitral kapak tamirinde yaratıyor. Erişkin ve 40 kilonun üzerindeki çocuk ASD (atriyal septal defekt-kalpte delik) ve uygun vakalarda da VSD (ventrikler septal defekt-kalpte delik) için kullanılabiliyor. Prof. Dr. İhsan Bakır, “Robotik cerrahi mitral kapak cerrahisinde, mitral kapak tamirlerinde, mitral kapak değişiminde çok başarılı sonuçlar veriyor. Ama aort ve pulmoner kapağının değişimi veya tamirinin gerekli olduğu vakalarda robot halen söz konusu değil. Altın standart hala açık cerrahi. Ya da VSD dediğimiz karıncıklar arasında delik olan birçok vaka da robota uygun değil. Cerrah açısından çok konforlu bir ameliyat oluyor. 20 kat büyüttüğüm bir alanda dikişlere nereden geçeceğimi daha net görüyorum. Uzun vadede cerrahinin kalitesi açısından, yapılan işlemin ardından uzun dönem yetmezlik gelişmemesi açısından da daha etkili. Açık cerrahide sternum (iman tahtası) açıldığından enfeksiyon riski daha yüksek. Oysa robotik cerrahide bu hakkı daha sonraki durumlar için saklı tutmuş oluyoruz. Diyelim ilk ameliyattan sonra bir sorun çıktı, ikinci müdahaleyi de robotla yapabiliyoruz” dedi.
Robotik ameliyatı her cerrah yapamaz
Bir kalp cerrahının robotik cerrahi yapabilecek düzeye gelebilmesi için en az 50 vakayı robotu bilen ve kullanan bir cerrahın gözetiminde ameliyat etmiş olması gerektiğini de vurgulayan Prof. Dr. İhsan Bakır, sözlerini şöyle sürdürdü: “Sadece robotun yani cihazın eğitimini almak yeterli değil. Vaka da yapmış olmak gerekiyor. Örneğin ben 3 yıl Belçika’da bu işin eğitimini aldım. Ameliyat sırasında kolları nasıl hareket ettireceğinizi teorik olarak değil vaka üzerinde öğrenebilirsiniz. Ani bir hareket işi riske sokabilir örneğin. Bunların meydana gelmemesi için iyi bir cerrahtan bu işin eğitimini almış olmanız gerekiyor.”
Kimler olmamalı?
Prof. Dr. İhsan Bakır, her kalp hastasına robotik cerrahinin uygun olmayabileceğinin altını çizerek şu uyarılarda bulundu: “By-pass’da tek damara robotik cerrahi yapılabiliyor ama diğer damarlara eğer gerekiyorsa ya açık cerrahi ya da eşzamanlı hibrit girişim dediğimiz bir veya iki damara robotik by-pass, diğer iki damara stent işlemi uygulayabiliyoruz. Robotik kalp ameliyatları, yara iyileşmesi daha hızlı olduğu için diyabet hastaları açısından da avantajlı. Ancak diyabet hastalarında bir damarın birkaç yerinde problem olabilir. Çünkü bu kişilerde genellikle yaygın bir damar hastalığı söz konusu. Bir damarın birkaç yerine robotla by-pass yapmak çok ideal olmayabilir. O zaman belki açık cerrahi düşünülebilir. Aynı anda 5 damarına müdahale edilmesi gereken bir hastada da robotik cerrahi doğru bir seçenek değil. Ayrıca daha önceden geçirilmiş bir akciğer hastalığı, akciğerin bulunduğu göğüs boşluğunda yapışıklıklar veya kalp zarında yapışıklıklar varsa, robotik cerrahi uygulanmamalı.”